Is Kundalini Gevaarlijk?

Schrijfster: Usha Uppal

Kundalini yoga: gevaarlijk of juist niet?

Kundalini yoga, of kundalini energie, is dat niet gevaarlijk? Het is een vraag die vaak gesteld wordt door mensen die nog niet zo bekend zijn met kundalini yoga. 

Yoga, daar is iedereen wel mee bekend. Iedereen kent wel iemand die het beoefent, en veel mensen hebben het wel eens geprobeerd. Tegenwoordig kun je bij de sportschool ook yoga beoefenen. Kundalini yoga echter is niet bij het grote publiek bekend, en de misvatting bestaat dat het gevaarlijk zou zijn. Maar waar komt deze misvatting vandaan? 

In dit artikel krijg je antwoord op deze vraag, en leer je waar kundalini eigenlijk over gaat.

Wat is de kundalini? 

Kundalini betekent 'opgerolde slang', en verwijst naar de levensenergie die slapend is in onszelf. Deze levensenergie kan opgewekt worden door de beoefening van kundalini yoga. Als de kundalini via de chakra’s (energiecentra in ons lichaam) eenmaal aangekomen is in het kruinchakra, dan ontvouwt zich daar de lotus met duizend bloembladeren, ofwel het kosmische bewustzijn. 

Omdat kundalini yoga zich richt op het vrijmaken van de kundalini, kun je wel stellen dat deze vorm van yoga effectief is: fysieke, emotionele en spirituele blokkades worden door de beoefening ervan opgeruimd. Hierdoor krijgt de kundalini steeds meer ruimte om op te stijgen, en de kundalini yoga beoefenaar merkt dat zijn lichamelijke, geestelijke en spirituele welzijn steeds meer wordt vergroot.

Spontaan ontwaken van de kundalini? 

Nu is het niet zo dat de kundalini opeens na een kundalini yogasessie opstijgt – was het maar zo simpel. Nee, het is niet voor niets dat de Indiase yogi's decennialang mediteerden en yoga beoefenden. Hun doel was het bereiken van verlichting, om de kundalini helemaal te laten ontwaken. En dat gaat niet vanzelf. Als de Indiase yogi's er al decennia over deden, hoe lang zouden wij er dan wel niet over doen?

Er zijn gevallen bekend van mensen bij wie de kundalini spontaan ontwaakte. Deze mensen beoefenden echter geen kundalini yoga, en zonder een degelijke opbouw en professionele begeleiding is het ook niet aan te raden om te proberen om de kundalini spontaan te laten ontwaken. Het zenuwstelsel kan het plotselinge ontwaken in sommige gevallen niet goed aan, waardoor er beschadigingen op kunnen treden. De psyche kan overbelast raken omdat de processen die leiden tot het ontwaken zijn overgeslagen. De vrijgekomen energie en het ruimere bewustzijn kunnen dan niet goed integreren. Mensen die dit hebben meegemaakt kunnen in veel gevallen gediagnosticeerd worden met een psychiatrische stoornis, omdat er dan geen verbinding meer is tussen de verschillende lagen van het bewustzijn. Beter is het om de reis van de kundalini van onderaf op te bouwen, en te putten uit tradities die al eeuwenlang hun waarde hebben bewezen, zoals bij kundalini yoga. 

We hoeven dus niet bang te zijn dat het ontwaken van de kundalini zomaar gebeurt. Maar waar zou deze angst eigenlijk vandaan komen? Misschien komt de angst wel voort uit een onbewuste angst voor onze eigen kracht. Want wat als we die zouden voelen? Wat als we zouden weten, begrijpen waarom we hier zijn, en volledig in ons licht zouden staan? Dat klinkt toch geweldig, of misschien toch ook een beetje eng?

Blokkades opruimen 

Als je eenmaal weet dat het ontwaken van de kundalini niet opeens zal plaatsvinden, dan hoef je daar dus niet meer bang voor te zijn. Kundalini yoga zet wel fysieke en psychische processen in gang, en versnelt deze. Blokkades in de chakra’s worden opgeruimd, de chakra’s gaan beter stromen, en de weg van de kundalini wordt zo langzaam maar zeker vrijgemaakt door de beoefenaar van de kundalini yoga. De processen worden in gang gezet door de beoefening van ‘kriya’s’, en hieronder wordt uitgelegd wat dat zijn. 

Definitie kriya

‘Het woord kriya betekent letterlijk 'actie'. Elke kriya bestaat uit poses (‘asana’s’), ademhalingstechnieken (‘pranayama’), Sanskriet Hindoe woorden en klanken (mantra’s), de focus van de ogen en zogenaamde body locks (‘bandha’s’). 

De combinatie van deze onderdelen vormen een geheel, een kriya. Iedere kriya is bedoeld om op subtiele wijze een impact te hebben op degene die de kriya beoefent. Het is belangrijk om de kriya ongewijzigd te laten, met uitzondering van de duur van een pose, indien nodig. 

"De volgorde van de kriya’s die beoefend worden is belangrijk voor de effectiviteit ervan. Er zijn veel verschillende soorten kriya's, ieder met een eigen uitwerking. Door een kriya herhaaldelijk uit te voeren, vinden er lichamelijke, geestelijke en spirituele veranderingen plaats. Dit kan variëren van het soepeler maken van de gewrichten tot het vergroten van de focus en concentratie." - Guru Gian.

Kundalini yoga: shortcut naar verlichting?

De ‘kriya's’ zorgen ervoor dat innerlijke processen efficiënt doorlopen worden. Ze werken krachtig in op lichaam en geest. Je zou in dit opzicht wel kunnen zeggen dat kundalini yoga een soort 'shortcut' is naar verlichting. Echter, de focus op het ontwaken van de kundalini is misschien niet bevorderlijk voor jouw 'practice' (de manier waarop jij kundalini yoga wil beoefenen). Het gaat bij kundalini yoga namelijk om de weg, en niet de eindbestemming. 

Het is in je eigen belang om de kriya’s hun werk te laten doen, om de inwerking ervan op je hele systeem de tijd te geven, zodat alles kan integreren. Als je een te grote shortcut wilt nemen, dan sla je het proces over, waardoor je een minder evenwichtige ontwikkeling doormaakt.  

Begeleiding bij kundalini yoga

Een goede begeleiding door de kundalini docent, tijdens het ervaren van deze innerlijke processen, is ook belangrijk. Zonder begeleiding zou een shortcut misschien gevaarlijk kunnen zijn en ook onbezonnen. In het echte leven neem je toch ook niet zo snel een kortere weg als je de route niet kent in een onbekend gebied, zonder een kaart of gids bij je te hebben; dat zou spannend maar wel een tikkeltje dwaas zijn. 

In de kundalini yoga word je begeleid door je docent, een yogi, die zelf al verschillende processen doorlopen heeft. De docent kent het effect die de kriya's op je kunnen hebben, en kan de juiste volgorde van de kriya’s bepalen. De leraar speelt een belangrijke rol in de kundalini yoga traditie: de leraar heeft ook een coachende rol voor de leerling. Dat is eigenlijk logisch, want het beoefenen van de yoga maakt deel uit van het leven van de leerling en de ontwikkeling die hij of zij doormaakt.

Emoties en kundalini yoga

Het kan gebeuren dat een kriya iets losmaakt bij de leerling. De leerling kan bijvoorbeeld geraakt worden op een verdrietige plek, waardoor er kunnen emoties loskomen. De veiligheid binnen de groep en het vertrouwen in de docent nemen binnen de kundalini yoga een belangrijke plaats in. 

Omdat de kriya's de reputatie hebben effectief te zijn, kunnen de processen van de leerling intensief zijn. Dit hoort bij kundalini yoga, er mogen emoties loskomen, en daar wordt geen oordeel over gevormd. Of het je nu wel of niet lukt om de kriya mee te doen - het is goed. En of je nu wel of niet geoefend hebt thuis - ook dat is goed. Binnen de kundalini yoga wordt het hele leven omarmd: zowel het spirituele als het aardse. Het gaat bij kundalini yoga niet om prestaties, maar om de innerlijke reis, en die heeft ook een helend effect op ons lichaam.

Waar te beginnen met kundalini yoga? 

Binnen de kundalini yoga traditie bestaan er dan ook geen voorschriften over hoe je de beoefening van kundalini yoga zou moeten invullen. Je mag zelf weten hoe vaak en hoe lang je kundalini yoga beoefent. Het is natuurlijk wel fijn als je manieren aangereikt krijgt die je kunnen helpen om een mooie practice op te bouwen die bij je past. Je kunt denken aan een dagelijkse meditatie, een wekelijkse les, een maandelijkse challenge, etc. Je kunt online of fysiek lessen volgen, een opleiding of cursus doen bijvoorbeeld. 

Het is een goed idee om eens een proefles te volgen, om te kijken hoe kundalini yoga in de praktijk gegeven wordt. Dan kun je ook kijken of de docent bij je past, en of de ruimte en de sfeer je aanspreken. Je kunt rustig aan beginnen, eraan ruiken en proeven. Als het je bevalt dan kun je wat lessen volgen, erover praten met anderen, erover lezen, en het laten bezinken. 

Als het je eenmaal pakt, dan kun je het gaan verkennen. Je kunt dan de heilzame effecten van de kriya's gaan ervaren, en in contact komen met het grenzeloze spirituele in jezelf. Hoe verder je komt en hoe dieper je gaat, hoe meer je kundalini kan gaan opstijgen. Tegen de tijd dat het zover is maakt het je misschien niet eens meer uit: de kundalini yoga is dan een weg geworden, geen doel op zich. Die weg is prachtig en verrijkend, en het is zonde om die over te slaan.

Het antwoord 

Het antwoord op de vraag of kundalini yoga gevaarlijk is dus nee, maar kundalini yoga is wel een effectieve en veilige manier om je reis door de chakra's te maken. 

Je komt via de kundalini yoga in contact met de spirituele kant van je bestaan, en dit werkt door in alle aspecten van je leven. Je ervaart minder stress, minder gejaagdheid, en meer vrede en rust. Fysieke klachten kunnen verminderen of zelfs verdwijnen. En let ook maar eens op kundalini yogi's: ze staan met beide benen op de grond en zijn krachtig. 

Waar hatha yoga bijvoorbeeld een wat meer fysieke vorm van yoga, kun je van kundalini yoga wel zeggen dat het een wat meer spirituele vorm van yoga is. Maar een die wel degelijk doorwerkt in het aardse bestaan, en waardoor mensen krachtig, wetend, rustig en gezond in het leven kunnen staan. 

We hopen dat dit artikel je op weg geholpen heeft, en we wensen je een prachtige levensreis toe! 

Wil je meer weten over het volgen van kundalini yogalessen, cursussen of een opleiding? Neem deel aan een van de challenges, opleidingen, (online) trainingen of retraites van de Kundalini Yoga Club.